ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ (ޖޭޕީ) ގެ ލީޑަރ އަދި އެ ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ކެނޑިޑޭޓުގެ ގާސިމް އިބްރާހީމް ތުއްތުއިރު މަންމާފުޅު ނިޔާވެ، ލޯފަން ބައްޕާފުޅާއެކު ހަޔާތް ވޭތުވެގެންދިޔަ ގޮތް ވަރަށް އަސަރާއި އެކު ކިޔައިދެއްވައިފިއެވެ. 

ރިޔާސީ ކެމްޕެއިނަށް ނ އަތޮޅަށް ކުރައްވަމުންދާ ދަތުރުފުޅުގެ ތެރެއިން އެ އަތޮޅު ކެނދިކުޅުދޫއަށް ވަޑައިގެން ވާހަކަދައްކަވަމުން ގާސިމް ވަނީ ވަރަށް އަސަރާއި އެކު 2005 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރިން ގައުމު އޮތް ހާލަތަށް ނަޒަރު ހިންގަވާލައްވާފައެވެ. އެގޮތުން ގާސިމް ވިދާޅުވީ އޭރު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމާ، ބޭސް ފަރުވާގެ ނިޒާމުވެސް އޮތީ ވަރަށް ނާޒުކު ފައްތަރެއްގައިކަމަށެވެ. 

"ކޮންމެސް ކަންވެރިއަކު އަތުގައި ތަވީދެއް އަޅުވާލަފާނެ. އަންހެންވެރިން ވިހަންވެގެން އާލާސްކަންފުޅާ، ވިހަން ތަންމައްޗަށް އަރާފައި ވާގޮތް އަޅުގަނޑު އިތުރަށް ދަންނަވާކަށް ނުޖެހޭނެ. ވަރަށް ގިނަ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން އަންހެން ކަނބަލުންނަކީ ޅަ އުމުރުގައި ފުރަތަަމަ ދަރިފުޅަށް ބަލިވެ އިނދެ ދުނިޔެ ދޫކުރައްވާ ކަނބަލުން." ކުރީ ޒަމާނު ކަންކަން އޮންނަ ގޮތް ކިޔައިދެއްވަމުން ގާސިމް ވިދާޅުވިއެވެ. 

އެފަދައިން ކަންކަން ދިމާވާ ސަބަބެއް ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވީ އޭރު ސިއްހީ ވަސީލަތްތަކާއި، އެކަމަށް ބޭނުންވާ ގާބިލް މީހުން ނެތުމުން ކަމަށެވެ. 

މިއާއެކު ގާސިމް ވަނީ އޭނާގެ އުމުރުން މިވީ 73 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކޮށްފައިވާ ތަޖުރިބާ ތަކާއި، ދިމާވެފައިވާ ދަތިއުނދަގޫތައް ކިޔައި ދެއްވާފައެވެ. 

"އަޅުގަނޑުގެ މަންމަ މަރުވީ އަޅުގަނޑުގެ އުމުރުން އެއް މަހާއި ނުވަ ދުވަހުގައި. ވަރަށް ނިކަމެތި ދުވަސް ތަކެއް. ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގެ އެންމެ ތަދު ދުވަސް. މަގޫފަތް ކައިގެން ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރައްޔިތުން އެމީހުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށް ހަނގުރާމަ ކުރަމުން ދިޔަ ދުވަސް. އެހާލަތުގައި އޮތީ. އޭރު އަޅުގަނޑުގެ މަންމަ މަރުވީމަ، އަޅުގަނޑުގެ މާމަ އަޅުގަނޑު ބަލާބޮޑުކުރީ. އަޅުގަނޑުގެ އާއިލާ ކޮންމެވެސް އެހެން ބޭފުޅަކު ކިރުދީގެން އަޅުގަނޑު ބޮޑުވެގެން އައީ. އުމުރުން ދިހަ އަހަރުގައި މާމަ މަރުވީމަ ދެން ބައްޕަ، ބައްޕަ އަކީ ލޯފަން މީހެއް. ބައްޕަ ބުނެފި ދެން ތިމަންނަ އަކަށް ނެތޭ އެހެން ގޮތެއް. ދަރިފުޅު ބަލަހައްޓާނެ މީހެއް ނެތޭ. ދަރިފުޅާ ހިނގާށޭ ބައްޕައާއެކު ފަޅު ރަށަކަށް." ތުއްތުއިރު މަންމަ ނިޔާވުމުން ގާސިމް ބަލަމުންއައި މާމަ ނިޔާވުމުން ލޯފަން ބައްޕައާއި އެކު މަސައްކަތުގެ މައިދާނަށް ނުކުންނެވި ސަބަބު، ކީރިތި ކުރައްވާ ހާލުގައި ހާމަކުރައްވަމުން ވަރަށް އަސަރާއި އެކު ގާސިމް ކިޔައި ދެއްވިއެވެ. 

ގާސިމް ވިދާޅުވީ ބައްޕައާއި އެކު ދ އަތޮޅުގެ ފަޅުރަށަކަަށް ވަޑައިގެން އެރަށު މަސައްކަތް ކޮށް އުޅޭ މީހުންނަށް ކައްކާ ދިނުމުގެ މަސައްކަތް ކުރެއްވި ކަމަށެވެ.

އެ ދުވަސްވަރަކީ ދަތި އުނދަގޫ ދުވަސްތަކެއް ނަމަވެސް އުޅޭ ތަނުން ބޭރުގައި ހިނގާ ކަންކަން އެނގިވަޑައިނުގަންނަވާތީ އުޅުއްްވީ ވަރަށް އުފަލާއި އެކުގައި ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ. 

އެގޮތުގައި ހަތަރު އަހަރު ހޭދަކުރެއްވި ފަހުން ދ ކުޑަހުވަދޫ މުދިން ކަލޭގެފާނުގެ ދަރިފުޅު ކިޔަވަން މާލެ ދާވާހަކަ އެކުއްޖާ ބުނުމުން ގާސިމްވެސް ކިޔަވާ ވިދާޅުވާން މާލެ ފޮނުވައި ދެއްވުމަށް ބައްޕާފުޅުގެ އަރިހުން އެދިލެއްވި ކަމަށާ، އުމުރުފުޅުން ހަގު ކަމުން ބައްޕާފުޅު އެކަމަށް އެއްބަސްވެވަޑައިގެންނެވީ ވަރަށް އުނދަގުލުން ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ.

މާލެ ގޮސް އެންމެ ފުރަތަަމަ ހުންނެވީ މުހައްމަދު ޒަކީގެ ގެކޮޅުގައި ކަމަށާށ އެބޭފުޅާވެސް އޭރު އުޅުއްވަމުން ދިޔައީ ވަރަށް ހާލުގައި ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެ ހާލުގައިވެސް ގާސިމް އާލިޔާ ސުކޫލަށް ކިޔަވަން ފޮނުއްވި ކަމަށާ، އެތަނުގައި ދުވަސްކޮޅަކު އުޅުއްވުމަށްފަހު ޔުނީފޯމު ފަދަ ތަކެތި ނެތުމުން ސުކޫލުން ވަކިވާން ޖެހުނު ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ. އެފަހުން ޓިއުޝަން ކްލާސްތަކުން ފަދަ ތަންތަނުން ތައުލީމް ހާސިލް ކުރެއްވި ކަމަށާ، އެގެއިން އެހެން ގެއަކަށް ބަދަލުވެގެންވެސް ގޭގައި ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތަކާއިހުރެ ކިޔަވާނެ ވަގުތު ވެ ނުލައްވާ ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ. އެއީ ކިޔަވަން އަންނަ ހުރިހާ ކުދިންގެވެސް އޭރުގެ ހާލު ކަމަށް ގާސިމް ސިފަކުރެއްވިއެވެ. 

ނަމަވެސް ދެވަނަ ގެއަށްފަހު ތިންވަނަ އަށް ހުންނެވީ އިލްޔާސް ކިޔާ ބޭފުޅެއްގެ ގޭގައި ކަމަށާ، އެ ބޭފުޅާގެ އެހީއާއިއެކު ހަމައެކަނި ކިޔެވުމަށް އެކަނި ހާއްސަވެގެން ހުރެ ލިބުނު ކިޔެވުމުގެ ފުރުސަތުގެ ތެރެއިން، ސަނަދުތައް ހޯދައިގެން ސަރުކާރު ވަޒީފާތަކަށް އާދެވުނު ކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ. އެގޮތުން ސަރުކާރުގެ ހޮސްޕިޓަލުގައި އޭރު އަދާކުރެއްވި މަގާމުގެ ކުރިއަރައިގެން ދިޔަ ގޮތްވެސް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

އެއަށްފަހު ގާސިމް ވިދާޅުވީ އެވާހަކަތައް ކިޔައިދެއްވީ އޭރުގެ ހާލަތާއި މިހާރުގެ ހާލަތާ ދެމެދު ހުރި ތަފާތު ހިއްސާކުރެއްވުމަށް ކަމަށެވެ. އަދި އޭނާގެ ހަޔާތުގައި ދިމާވި ގޮންޖެހުންތަކާއި، އެހެންވެސް ކަންކަމާއި ގުޅޭ ގޮތުން ބަޔޮގްރަފީއެއް ވަރަށް އަވަހަށް ނެރޭނެކަމަށެވެ. މި ބަޔޮގްރަފީގައި 1،800 އަށްވުރެ ގިނަ ސަފުހާ ހިމެނޭނެކަމަށްވެސް ގާސިމް ވިދާޅުވިއެވެ.

ގާސިމް ވިދާޅުވީ އޭރުގެ ދަތި އުނދަގޫ ތަކުން ފެށިގެން މިއާދާއި ހަމައަށް ވާސިލް ވުމަށް އެންމެ ބުރަ މަސައްކަތް ކުރެއްވި އެކަކީ އޭނާ ކަމަށެވެ. އަދި އެ މަސައްކަތުގައި ކުރީގެ ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު ވަހީދު އާއި މުހައްމަދު ނަޝީދު ވެސް ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި އޭނާ ވެރިކަމަށް ކުރިމަތިލެއްވީވެސް ވެރިކަމަށްވުރެ ބޮޑަށް، ގައުމަށް އިސްލާހީ ބަދަލެއް ގެނައުމަށްކަމަށް ގާސިމް ވިދާޅުވި އެވެ.