ދުނިޔޭގައި އަހަރަކު 10 މިލިއަން މީހުން ކެންސަރު ބަލީގައި މަރުވާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން %40 މީހުންނަކީ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅީގައި ގެންގުޅޭ ނުރަނގަޅު އެކި އާދަތަކުގެ ސަބަބުން ކެންސަރުބަލި ޖެހި މަރުވާ މީހުން ކަމަށް އެޗްޕީއޭއިން ބުނެފިއެވެ. 

4 ފެބުރުއަރީއަކީ ދުނިޔޭގެ ކެންސަރު ބަލީގެ ދުވަހެވެ. 2024 ވަނަ އަހަރަށް ދުނިޔޭގެ ކެންސަރު ދުވަހަށް ކަނޑައަޅާ ފައިވާ ޝިޢާރަކީ "ފަރުވާގެ ފަރަގު ކުޑަކުރަމާ " އެވެ.

އެޗްޕީއޭއިން މިކަމާއި ގުޅިގެން ނެރެފައިވާ ލިޔުމުގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުން މި ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގައި އެންމެ އިސްކަމެއް ދެވެނީ މި ބައްޔާމެދު މީހުންގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް މިބަލިން ރައްކާތެރިވެ ތިބުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންކަމާއި އަދި ބަލިޖެހުމުން ފަރުވާހޯދެލޭނެގޮތާމެދު މަޢުލޫމާތު ފޯރުކޮށް ދިނުމަށެވެ.

ކެންސަރު ބައްޔަކީ ހަށިގަނޑުގެ ބައެއް ސެލްތައް އުފެދޭ އުފެދުން ކޮންޓްރޯލުން ނެއްޓި އާދަޔާޚިލާފަށް ގިނައިން ސެލް އުފެދުމުން ޖެހޭ ބަލިބަލީގެ ތެރެއިން ހިމެނޭ ބައްޔެކެވެ. 

ކެންސަރުބަލީގެ ވަރަށް ގިނަ ވައްތަރުތައް ހުރެއެވެ. މިބައްޔަކީ ހަށިގަނޑުގެ އެކި ތަންތަނުގައި އުފެދިދާނެބައްޔެކެވެ. އަދި ކެންސަރުގެ ޓިއުމަރުތައް އުފެދިފައިވާ ސަރަހައްދުގެ ޓިޝޫތަކާއި ސެލްތައް އެހެން ހިސާބުތަކަށްވެސް ފޯރާ ފެތުރެއެވ.ެ އަދި މިބަލި ދުރާލާ ދެނެގަނެ ފަރުވާ ނުލިބިއްޖެނަމަ ނުވަތަ ފަރުވާ އިން ކޮންޓްރޯލް ނުކުރެވިއްޖެނަމ،ަ ހަށިގަނޑުގެ އެހެން ބައިތަކަށް ނުވަތަ ގުނަވަންތަކަށް ބަލި ފެތުރިގެންދެއެވ.ެ

ކެންސަރު ބައްޔަކީ ދުނިޔޭގެ ދެވަނައަށް އެންމެގިނައިން މީހުން މަރުވާ ސަބަބެވ.ެ ދުނިޔޭގައި އަހަރަކު 10 މިލިއަން މީހުން މި ބަލީގައި މަރުވެއެވ.ެ މީގެ ތެރެއިން %40 މީހުންނަކީ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅީގައި ގެންގުޅޭ ނުރަނގަޅު އެކި އާދަތަކުގެ ސަބަބުން ކެންސަރުބަލި ޖެހި މަރުވާ މީހުންނެވ.ެ

ކެންސަރު ޖެހުމަށް ގިނައިން މަގުފަހިވަނީ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއާ ގުޅުން ހުރި ހިރާސްތަކުގެ ސަބަބުންނެވ.ެ އެހެންކަމުން މިފަދަ އަމަލުތަކުން ދުރުވުމާއެކު ކެންސަރު ބައްޔަށް ސްކްރީންކޮށް ބަލީގެ ކުރީ ކޮޅުގައި ބަލި ދެނަގަނެވުމުން ކެންސަރު ޖެހުމުގެ ނިސްބަތް ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި ދަށްކުރެވެއެވ.ެ

އެޗްޕީއޭއިން ބުނެފައިވާ ގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނައިން މީހުން މަރުވާ 03 ސަބަބުގެ ތެރޭގައި ކެންސަރު ހިމެނެއެވ.ެ ދުނިޔޭގެ ޞިއްޙަތު ޖަމްޢިއްޔާ އިން އަންދާޒާކުރާ 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ތަފާސް ހިސާބުތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަހަރަކު މަރުވާ މީހުންގެ 17 އިންސައްތަ މީހުން މަރުވަނީ ކެންސަރު ބަލީގައެވ.ެ

ކެންސަރު ބަލިން ރައްކާތެރިވުމަށާ މި ބަލި ކޮންޓްރޯލްކުރުމުގެ ގޮތުން ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރެއިން ކެންސަރު ބަލީގެ ރެޖިސްޓަރީ ޤާއިމުކޮށް "ނެޝަނަލް ކެންސަރ ރެޖިސްޓްރީ" ޑިޖިޓަލައިޒްކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރެވެމުންދާ ކަން އެޗްޕީއޭއިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.

އަދި 2019 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ހޮސްޕިޓަލުތަކުގެ ރެޖިސްޓްރީގައި ތިބި ކެންސަރ ބަލި މީހުން މި ރެޖިސްޓްރީއަށް އަޅާ އަދާހަމަކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ކުރެވެމުންދާ ކަމަށްވެސް އެ އިދާރާއިން މައުލޫމާތު ދެއެވެ.

މިމައުލޫމާތަށް ބަލާއިރު، ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނައިން ފެންނަ ކެންސަރުގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރޭގައި އުރަމަތީގެ ނުވަތަ ބްރެސްޓް ކެންސަރާއި ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރ،ު ލޭގެ ކެންސަރު ތައިރޮއިޑް ، ޕްރޮސްޓޭޓް ކެންސަރު އިތުރުކަން އެޗްޕީއޭއިން ފާހަގަ ކުރެއެވެ.

ކެންސަރު ބަލި ޖެހުމަށް މަގުފަހިވާ ހިރާސްތައް ވަނީ ދިރިއުޅުމުގެ އާދަކާދައާއި ވައްޓަފާޅިއާ ގުޅިފައި:

މީގެ ތެރޭގައ:ި

• ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލު ކުރުމާއި ދުންފަތުގެ ދުމަށް ހުށަހެޅުން

• ކެއިންބުއިމުގެ ނުރަނގަޅު އާދަތައް

• ދުފުން

• އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް ހެލިފެލިވެ ކަސްރަތުކޮށް ނޫޅުން

• ބަރުދަން ހުންނަންވާ ވަރަށްވުރެ އިތުރުވުން

• ބަނގުރާ ބުއިން

• އަތްވަށް (އަލްޓްރ ވައިލެޓް ރޭޑިއޭޝަން) ހުށަހެޅުން

• ހެޕަޓައިޓިސް ބީއާއި ހިއުމަން ޕެޕިލޯމ ވައިރަސް (އެޗްޕީވީ) ވެކްސިން ޖެހުން

• އަވިން (އަލްޓްރ ވައިލެޓް ރޭޑިއޭޝަން) ރައްްކާތެރިވުން

• ދަރިފުޅަށް ގާތުން ކިރުދިނުން

• ރައްކާތެރި ގޮތުގައި ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުން

• ކެއުމުގައި މޭވާއާއި ތަރުކާރީ ވީހާވެސް ގިނައިން ބޭނުން ކުރުން

• ޤަވާއިދުން ކަސްރަތުކޮށް ބަރުދަން އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓުން

• ޤަވާއިދުން ކެންސަރު ބައްޔަށް ސްކްރީން ކުރުން

• ވައި ތަޣައްޔަރު ވުން ކުޑަކުރުމާއި ވައި ނުސާފު ވަގުތުތަކުގައި ރައްކާތެރިވުން