ދައުލަތަށް ލިބޭ އާމްދަނީއަށްވުރެ ކުރާ ހަރަދު ބޮޑުވެއްޖެއެވެ. ލިބޭ އެއްޗަކާއި ނުބައްދަލު ހަރަދުކުރަން ޖެހުމުން ދައުލަތުން ކަންބޮޑުވެ، ހަރަދު ކުޑަކުރަން މިހާރު ސިޔާސަތެއް ކަނޑައަޅައި، ސާކިއުލާއެއް ނެރެފިއެވެ.

މިއަހަރަުގެ ރިޔާސީ ބަޔާން އިއްވަވައިދެއްވަމުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވިދާޅުވީ، މިދިޔަ އަހަރު އާމްދަނީއާއި ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ދައުލަތަށް ލިބިފައިވަނީ ޖުމްލަ 23.1 ބިލިއަން ރުފިޔާ ކަމަށެވެ. އަދި މިދިޔަ އަހަރު ދައުލަތުގެ ޖުމްލަ ޚަރަދަކީ 28.3 ބިލިއަން ރުފިޔާ ކަމަށް ރައީސް ސޯލިހު ވިދާޅުވިއެވެ.

އެހެންކަމުން ލިބުނު އަދަދަށްވުރެ އިތުރަށް 5.2 ބިލިއަން ރުފިޔާ މިވަނީ ހަރަދުކުރެވިފައެވެ.

އެކަން ފޫބެއްދުމަށް، ފިނޭންސް މިނިސްޓަރު އިބްރާހިމް އަމީރު، ސޮއިކުރައްވައި މިދިޔަ އަންގާރަ ދުވަހު ދައުލަތުގެ އިދާރާތަކަށް ފޮނުއްވި، ދައުލަތުގެ ހަރަދުކުޑަކުރުމުގެ ސާކިއުލާގައި ވަނީ، މުވައްޒަފުންނަށް ކުރާ ހަރަދު ކުޑަކުރުމާއި ދަތުރުތަކުގެ ހަރަދު ކުޑަކުރުން، އޮފީސްތަކުގެ މަރާމާތާއި ބެލެހެއްޓުން، ކެޕިޓަލް ހަރަދު އަދި އިދާރީ ހިންގުމުގެ ހަރަދުތައް ކުޑަކުރުމަށް އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އަންގަވައިފަ އެވެ.

ބަޖެޓުން ހަރަދު ކުރާ ގޮތަށް، އާ މަގާމުތައް ނުއުފެއްދުމަށާއި ބަޖެޓްގައި ހިމެނިފައިވީ ނަމަވެސް، މިވަގުތަށް ދޭން ފަށާފައި ނުވާ އާ އެލަވަންސްތައް މުވައްޒަފުންނަށް ނުދީ މަޑުޖައްސާލަން އަންގާ ފައި ވެއެވެ. އަދި ޕޭ ކޮމިޝަނުން ރިވިއުކޮށްގެން އަދި ފިނޭންސްގެ ހުއްދަ ލިބިގެން ނޫން ގޮތަކަށް މުސާރައިގެ އޮނިގަނޑަށް ބަދަލު ނުގެނައުމަށް ވެސް ވަނީ އަންގަވައިފަ އެވެ.

ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ހަރަދުކޮށްގެން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް، ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭ ދަތުރުތައް ނޫން ދަތުރުތައް ނުކުރުމަށާއި ދައުލަތުން ހުރިހާ ހަރަދެއްކޮށްގެން، ފެއާތަކުގައި ބައިވެރިވުމާއި ސްޑަޑީޓްއާތަކާއި ކުރު މުއްދަތުގެ ކޯސްތަކަށް މުވައްޒަފުން ފޮނުވުން ހުއްޓާލުމަށް ވެސް ވަނީ އަންގައިފަ އެވެ.

ދައުލަތުގެ ހަރަދުކުޑަކުރަން ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކެއް ސަރުކާރުން އަޅަން ނިންމި އިރު، އާދައިގެ މުވައްޒަފުންނަށް ދޭން ނިންމާފައި ހުރި އެލަވަންސްތައް ވަނީ ހުއްޓާލަން އަންގާފައެވެ. އަބަދުވެސް ފެނިގެން މިދަނީ އާދައިގެ މީހާ އެހާލަތުގައި ދެމިހުންނަންޖެހޭ ތަނެވެ. ނިކަމެތި މީހާ އިތުރަށް ނިކަމެތިވާތަނެވެ.

ހަރަދުކުޑަކުރަން މިނޫން ސިޔާސަތެއް ހަމަ ފެނިވަޑައިނުގަތީތޯއެވެ. ދައުލަތުން އެންމެ ބޮޑު މުސާރައެއް ދެނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަށެވެ. ގިނައިން ލިބޭ މީހުންގެ މުސާރައިން އެއްޗެއް އުނިކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އާދައިގެ މުވައްޒަފުންނަށް ދޭންހުރި އެލަވަންސް ނުދީ، އޯޓީ އާއި އެހެނިހެން ހިދުމަތްތައް ހުއްޓާލަން ލަފާ އެރުވި އިރު، ރައްޔިތުންނަށް އެހާ ހެޔޮއެދޭނަމަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް މުސާރައާއި އެލަވަންސްގެ ގޮތުގައި މަހަކު ލިބޭ 82،500 ރުފިޔާއިން ބައި ލާރިވެސް އުނިކުރަން ކެރިވަޑައިނުގެންނެވީ ކީއްވެތޯއެވެ.

ކޮންމެ މެންބަރަކުވެސް، ކޮމެޓީ އެލަވަންސްގެ ގޮތުގައި އެބޭފުޅަކަށް މަހަކު ލިބިވަޑައިގަންނަވާ 20000 ރުފިޔާ ކަނޑާލާނަމަ އެއީ ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި ވެވޭ ވަރަށް ބޮޑު ގުރުބާނީއެކެވެ. ހަރަދުތައް ކުޑަކުރަން ވިސްނާއިރު، މެންބަރުންގެ މުސާރައާއި އެލަވަންސް އިން ބައި ލާރިވެސް އުނިކުރަން ކެރިވަޑައި ނުގެން، ރައްޔިތުން އިތުރަށް ނިކަމެތިވާނެހާ ގޮތްތައް ހޯއްދަވަނީ ހަމަ ރައްޔިތުންނަށް ހުރި އިޚުލާސްތެރިކަމެއްގެ ބޮޑުކަމުންތޯއެވެ.

މިއިން ބައިލާރިވެސް އުނިކުރުމެއް ނެތި މަހުން މަހަށް 87 މެންބަރުން މުސާރައައި އެލަވަންސް ނަންގަވަމުން ގެންދަވާއިރު، މަޖިލީހުގެ 87 މެންބަރުންގެ މުސާރައާއި އެލަވަންސްގެ ގޮތުގައި މަހަކު ޖުމްލަ 7،177،500 ރުފިޔާ ދައުލަތުން އެބަ ހަރަދުކުރެއެވެ.

މީގެއިތުރުން މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތައް އޮންނަ ވަގުތުތަކުގައި މަޖިލިހުގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންގެ ފަރިއްކޮޅު އޮންނަނީ މަޖިލީހުގެ އިދާރާގައެވެ. މިއީ އާދައިގެ ރައްޔިތަކު ކާ ކެއުމަކަށްވުރެ އެތައް ގުނައެއް މޮޅު ކެއުމެކެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއް އޮންނަ ދުވަހު ކޮންމެ މެންބަރެއްގެ ކޮއްތަށް ދުވާލަކަށް 159.87 ރުފިޔާ ޚަރަދުވާ ކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.

އެމަނިކުފާނު ހިސާބު ޖެއްސެވުމަށްފަހު ވިދާޅުވީ އަދަދުތަކަށް ބަލާނަމަ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއް އޮންނަ ކޮންމެ ދުވަހަކު މެންބަރުންގެ ކޮއްތަށް 14،000 ރުފިޔާ ޚަރަދުވާނެ ކަމަށެވެ. އަދި ހަފްތާއަކު ތިން ޖަލްސާ ބާއްވާނަމަ މެންބަރުންގެ ކޮއްތަށް 41،728.68 ރުފިޔާ ޚަރަދުވާނެ ކަމަށެވެ.

މި އާދަ، ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގައި އޮންނަނީ އިއްޔެއަކު މިއަދަކުނޫނެވެ. އެކަން ފެށިގެން އައީ ޝަމްސުއްދީން ރަދުންގެ ރަސްކަމުގައި 1932 ގައެވެ. އެދުވަހުން ފެށިގެން މިއަދާ ހަމައަށް ވެސް މެންބަރުންގެ ފަރިއްކޮޅު އޮންނަނީ ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ އިދާރާގައެވެ.

މަޖިލިސް އިދާރާއިން ހޭދަކޮށްގެން މެންބަރުންނަށް މޮޅު ކޮއްތު ކާންދީ، އެބޭފުޅުންނާއި އާއިލާއަށް ދައުލަތުން ހާއްސަ އިނާޔަތްތަކެއް ދޭއިރު ނިކަމެތި ރައްޔިތު މީހާ ހުރީ ބަނޑުފުރާނަ މުއްތިކޮށްގެންތޯ ވިސްނާލީ ކިތައް މެންބަރުން ތޯއެވެ. މަޖިލީހުގައި ރެއާއި ދުވާލު އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުން ޖަލްސާތަކާއި ކޮމެޓީ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވަމުންދާއިރު، އަބަދުވެސް އޮންނަނީ ކާ ގަޑިތަކާއި ސައި ގަޑިތަކެވެ. ނުވިތާކަށް ސައި ކޮޓަރިއަށް ހުންނަނީ '' ކޮފީ ހޮޅި'' އަޅާފައިތޯއެވެ.

ފަރިއްކޮޅާއި ސައިފޮދުގެ އިތުރުން ކޮންމެ މެންބަރަކަށްވެސް މަހެއްގެ މައްޗަށް ދައުލަތުން ޖުމްލަ 82،500ރ. ހަރަދުކުރާ އިރު، މިއީ އަޅެފަހެ ބޮޑުވަރު ނޫންތޯއެވެ. މިއީވެސް ހަމަ ރައްޔިތުންގެ މާލިއްޔާއިން އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ކުރާ ހަރަދެވެ. މިކަމާ ވިސްނަވާލެއްވީ ކިތައް މެންބަރުންތޯއެވެ. އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ދައުލަތުން ދޭ ބޮޑު މުސާރައާއި އިނާޔަތާއި ހިމާޔަތާއެކު ރައްޔިތުން ހަވާލުކުރި ޒިންމާތައް ފުރިހަމައަށް އަދާކުރަނީ ކިތައް މެންބަރުންތޯއެވެ.

ރައްޔިތު މީހާ 30 ދުވަސް ވަންދެން ރެޔާއި ދުވާލު މަސައްކަތްކޮށްގެން މަހަކު ލިބެނީ 6000ރ ނުވަތަ 7000 ރުފިޔާއެވެ. މިއީ އެންމެ އާދައިގެ މީހާގެ މުސާރައެވެ. ކޮންމެ ގެއެއްގައިވެސް އެންމެ ބޮޑު ހަރަދެއް ކުރަންޖެހެނީ ކެއުން ބުއިމަށެވެ. މަސް ނިމޭއިރު އަތްމަތި އެއްކޮށް ހުސްވެ، ބައެއް މީހުން ކަންމަތީ ފިހާރަތަކަށް ދަރަނިވެރިވެއެވެ.

އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ބޮޑު މުސާރައާއެކު ފަރިއްކޮޅު ދިނުމުގެ މި އުސޫލަކީ އެންމެ ރަގަޅު ގޮތްތޯއެވެ. ސަމްސުއްދީން ރަދުންގެ ރަސްކަން އުވި، ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމެއް މިހާރު ކުރަމުންދާއިރު ރަދުންގެ ޒަމާން މާޒީވެ ހިނގައްޖެއެވެ. ރަދުން ގެންގުޅުއްވި އުސޫލުތައް މިހާރު ނެތި ގޮސްފިއެވެ. ނަމަވެސް މި އުސޫލަށް އަދިވެސް ބަދަލު ގެންނަން ނުވަނީތޯއެވެ. އޭރުވެސް އަދި މިހާރުވެސް އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނެވެ. އެކަމަކު އޭރު އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ދައުލަތުން ކުރި ހޭދައާއި މިހާރު ތިއްބެވި އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ކުރާ ހޭދަ ތަރާދަކުން ކިރާލުމުން މިއީ މިކަން އޮންނަންޖެހޭނެ ގޮތް ނޫން ކަމަށް ގިނަ ރައްޔިތުން ގަބޫލުކުރާނެއެވެ.

އެހެންކަމުން ދައުލަތުގެ ހަރަދު ކުޑަކުރަން ނިކަމެތިންނަށް ލިބެން އޮންނަ އެލަވަންސް ނުދީ ހިފެހެއްޓުމުގެ ބަދަލުގައި އިއްޒަތްތެރި މެންބަރުންނަށް ކޮމެޓީ އެލަވަންސްގެ ގޮތުގައި ދެމުންދާ 20000 ރުފިޔާގެ ބޮޑު އެލަވަންސް ކަނޑާލުމަކީ ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާ އަޑިއަޅުވާލުން ކުޑަވެ، ބޮޑުތަނުން ހިންދަމާލެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް ހެޔޮއެދޭ އިއްޒަތްތެރި 87 މެންބަރުންގެ ތެރެއިން އެކަމަށް އާ ބަސް ވިދާޅުވާން ކެރިވަޑައިގަންނަވާނީ ކިތައް މެންބަރުންނަށްތޯއެވެ.