ވޭތުވެ ދިޔަ އަހަރުގެ މިދުވަސްވަރާ އަޅާބަލާއިރު މި އަހަރުގެ މިހާތަނަށް ޑެންގީ ހުން ޖެހިގެން ރިޕޯރޓް ކޮށްފައިވާ އަދަދު ބޮޑުތަން އިތުރުވެ، ޑެންގީ ބަލީގައި ހާލު ސީރިއަސްވާ މީހުން އިތުރު ވެފައިވާއިރު، ބަލީގައި ނުރައްކާތެރި ހާލަތަކަށް ދިޔުމުގެ ކުރިން އަވަހަށް ފަރުވާ ހޯދުމަށް ހެލްތް މިނިސްޓްރީން އިލްތިމާސްކޮށްފިއެވެ. 

ހެލްތު ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީން އެންމެ ފަހުން ނެރުނު ތަފާސްހިސާބުތައް ދައްކާ ގޮތުން، މިއަހަރުގެ ސެޕްޓެންބަރު 229 މީހުން ވަނީ ފަރުވާ ހޯދާފައިވާއިރު މިދިޔަ އަހަރު ސެޕްޓެމްބަރު މަހު ޑެންގީ ޖެހިގެން ފަރުވާ ހޯދީ 8 މީހުންނެވެ.

ޑެންގީ ހުމުގެ މައްސަލަ މާލެ އާއި ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި އިތުރުވަމުންދާއިރު، އެކަމާއި ގުޅިގެން ހެލްތު މިނިސްޓްރީގެ މީޑިއާ އޮފިޝަލް "ވޮއިސް" އަށް މައުލޫމާތު ދެއްވަމުން ވިދާޅުވީ، ނިމިދިޔަ އަހަރާއި އަޅާބަލާއިރު، މިއަހަރު ރާއްޖެއަށް ވިއްސާރަ ކުރަމުންދާ މިންވަރުވެސް އިތުރު ވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އެއާއެކު މަދިރި އާލާވާ ތަންތަން އިތުރުވެ، މަދިރީގެ ޒަރީޢާއިން ޖެހޭ ޑެންގީ ފަދަ ބަލިތައްވެސް އިތުރުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. 

އެހެންކަމުން، މިއަހަރުގެ އޭޕްރިލް މަހުން ފެށިގެން މަދިރި ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ތަފާތު އެކިއެކި ހަރަކާތްތައް ކުރެވެމުންދާ ކަމަށްވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެގޮތުން ރަށްރަށުގެ ކައުންސިލްތަކާއި އެނޫންވެސް އިދާރާތަކާއި ސިއްހީ ފަރުވާ ދޭ ތަންތަން ގުޅިގެން މަދިރި ނައްތާލުމުވެ މަސައްކަތް ކުރެވެމުންދާ ކަމަށާ، އަދި މަދިރި ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ފޮގް ކުރުމާއި، އެނޫންވެސް އެކަމަށް ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ކައުންސިލް ތަކުގެ އެދުމުގެ މަތިން އެތަންތަނަށް ފޯރުކޮށްދެމުންދާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

މިއާއެކު، ޑެންގީ ހުން އެންމެ ގިނައިން ރިޕޯޓް ކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދުތައް ފާހަގަކޮށް އެ ސަރަހައްދުތަކަށް ޚާއްޞަ ސަމާލުކަމެއް ދީގެން، ޕްރޮގްރާމްތައް ރާވައި ހިންގަމުންދާއިރު، ކުރިއަށް ވެސް ގިނަ މަސައްކަތް ތަކެއް ހުރި ކަން ހެލްތު މިނިސްޓްރީގެ މީޑިއާ އޮފިޝަލް ވިދާޅުވިއެވެ. މީގެ އިތުރުން ޑެންގީ ހުމާއި ގުޅޭގޮތުން ޑޮކްޓަރުން ހޭލުންތެރިކޮށް، ފަރުވާ ކުރުމުގައި ސަމާލުކަންދޭންޖެހޭ ކަންކަން ކިޔައިދީ، މި ބައްޔާ މެދު އިތުރަށް ސަމާލުވުމަށް ޑޮކްޓަރުންނާއި ސަރުކާރުގެ އެންމެހައި ސިއްހީ ފަރުވާދޭ ތަންތަނަށް އަންގާފައިވާއިރު, އެކަމާއި ގުޅިގެން އާއްމުން ހޭލުންތެރި ކުރުމަށް މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ވެސް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެންކަމުން، ޑެންގީގެ ޢަލާމާތްތައް ފެނިއްޖެ ނަމަ، ލަސްނުކޮށް ފަރުވާ ހޯދުމަށްވެސް އެ މިނިސްޓްރީން ވަނީ އިލްތިމާސްކޮށްފައެވެ.

1 .މަދިރިން ރައްކާތެރިވުމުގެ ގޮތުން ހަށިގަ ނޑު ރަގަޅަށް ނިވައިވާ ގޮތަށް ހެދުން އެޅުމާއި މަދިރި ލޯޝަން، ސްޕްރޭ އަދި މޮސްކިޓޯ ރެޕެލެންޓް ބޭނުން ކުރުން. ރެޕެލެންޓް ބޭނުން ކުރުމުގައި ތިރީގައި ދެންނެވިފައިވާ މާއްދާތައް ހިމެނޭ ރެޕެލެންޓް ބޭނުންކުރުން މުހިއްމު.

DEET, Picaridin (KBR3023 or Icaridin), IR3535, OLE,PMD and 2-undecanone

2 .ފަތިސް ގަޑީގައި އަދި ހަވީރު އިރު އޮއްސޭ ވަގުތު ގޭގެ ދޮރުތަކާއި ކުޑަ ދޮރުތައް ލައްޕާފައި ބެހެއްޓުން. މިއީ މަދިރި އެންމެ ގިނަވާ ވަގުތުތައް.

3 .ހުސް ފުޅި/ދަޅު ފަދަ ފެން ހަރުލާ ތަކެތި ގޯތިތެރެއާއި މަގުމައްޗަށް އުކާނުލުން، މިފަދަ ތަކެތީގައި ފެން ހަރުލުމުން ޑެންގީ ފަތުރާ މަދިރި އާލާވުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދެއެވެ.

 އަރާމު ކުރުން. މީގެ ސަބަބުން ބަލި ފަސޭހަވުން އަވަސްވުމާއެކު ބަލި ފެތުރެމުންވެސް ރައްކާތެރި ކޮއްދެއެވެ.

 ގިނަގިނައިން ދިޔާއެއްޗެހި ބޭނުންކުރުން.

 ފައިދާހުރި ދިޔާތަކެތީގެ ތެރޭގައި ކުރުބާފެން، ލޮނުޕެކެޓް، ސޫޕް ފަދަ ތަކެތި ހިމެނެއެވެ.

 ހުން މަޑު ކުރުމާއި ގައިގައި ރިއްސުމަށާއި ހުޅުހުޅުގައި ރިއްސުމަށް ޕެރެސެޓެމޯލް ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. ތިން ދުވަހަށް ވުރެ އިތުރަށް ހުން އަންނަ ނަމަ، ނުވަތަ ދިޔާއެއްޗެތި ބޭނުން ނުކުރެވޭނަމަ، ނުވަތަ މާ ބޮޑަށް ވަރު ދެރަވާނަމަ ޑޮކްޓަރެއްގެ ލަފާ ހޯދުން މުހިއްމެވެ.

ޑެންގީ ހުން އިތުރު ވަމުންދިޔުމާއި ގުޅިގެން ހެލްތު މިނިސްޓްރީން މިއަދު ނެރުނު ނޫސްބަޔާނެއްގައި ވަނީ، އެ ބަލި ޖެހުމުން ހުންއަމުގެ އިތުރުން އެހެނިހެން ނުރައްކާތަކާއި ވެސް ކުރިމަތިވާކަން ފާހަގަ ކޮށްފައެވެ. ޚާއްސަކޮށް މާބަނޑު މީހުންނާއި, ކުޑަކުދިންނާއި، އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންގެ އިތުރުން ދާއިމީ ބައްޔަކަށް ބޭސްކުރާ މީހުންނަށް މި ބަލީގެ ނުރައްކާ ބޮޑު އިރު، އެފަދަ ނުރައްކާތެރި ހާލަތްތަކަށް އަވަހަށް ފަރުވާ ނުކުރެވިއްޖެނަމަ ފުރާނައަށްވެސް ނުރައްކާވުން އެކަށީގެންވާ ކަމަށް އެމިނިސްޓްރީން ބުނެއެވެ. 

އެހެން ކަމުން 3 ދުވަހަށްވުރެ ގިނައިން ހުން އަންނަ ނަމަ، ނުވަތަ ޑެންގީގެ ނުރައްކާތެރި އަލާމާތެއް (ކުޑަކަމުދެވޭ މިންވަރު މަދުވުން، މާބޮޑަށް ވަރުބަލި ވުން، ތުއްތު ކުދިންނަށް ގާތުން ނުބޮވުން، ބަނޑުގައި ރިއްސުން، ގިނައިން ހޮޑުލެވުން, ހަށިގަނޑުގެ އެއްވެސް ތަނަކުން ލޭ އައުން ފަދަ އަލާމާތެއް) ފެނިއްޖެ ނަމަ ލަސްނުކޮށް ސިއްހީ ހިދުމަތްދޭ މަރުކަޒަކަށް ދިޔުމަށް މިނިސްޓްރީން ވަނީ އެދިފައެވެ.