ކޮންމެ ފަރުޟުނަމާދެއް ވަނުމާއެކު ގޮވާލެވޭ ބަންގިއަކީ މާތް މަތިވެރި ކަލިމަތަކެއް ހިމެނޭ ގޮވާލުމެކެވެ. ފަލާޙާއި ކާމިޔާބު ޙާޞިލުވާނެ އެންމެ މަތިވެރިގެންވާ އަޅުކަމަށް ޙާޒިރުވުމަށާއި އެ އަޅުކަންކުރުމަށް ހަނދާންކޮށްދެވޭ ހަނދާންކޮށްދިނުމެކެވެ. އަދި އިސްލާމީ މުޖުތަމަޢެއްގައި ފާޅުކުރެވޭ އިސްލާމްދީނުގެ ޝިޢާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ މަތިވެރި ޝިޢާރެކެވެ.

ޢަބްދު ﷲ ބުން ޢުމަރު رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا ގެ އަރިހުން ރިވާވެފައިވާ ގޮތުގައި؛ މައްކީ ދައުރުގައި ބަންގިގޮވާފައެއް ނުވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّم މަދީނާއަށް ހިޖުރަކުރައްވައި މަސްޖިދުއްނަބަވީ ބިނާކުރެއްވިއެވެ. އެދުވަސްވަރު ބަންގިގޮވާލުމަކާނުލައި ނަމާދުގެ ޖަމާޢަތް ފެށޭތީ، ޞަޙާބީބޭކަލުންނަށް ނަމާދުގެ ޖަމާޢަތުގައި އެއްބައިފަހަރަށް ބައިވެރިވެވި އަދި އަނެއްބައިފަހަރަށް ބައިވެރި ނުވެވިދާން ފެށިއެވެ.

ހިޖުރީގޮތުން ފުރަތަމަ އަހަރުގެ ދުވަސްތަކުގެ ތެރެއިން ދުވަހެކެވެ. ދިމާވެގެންމިއުޅޭ ކަންބޮޑުވުމަށް ޙައްލެއްހޯދޭނެ ގޮތަކާމެދު ރަސޫލުﷲ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّم އާއި އެކަލޭގެފާނުގެ ޞަޙާބީން މަޝްވަރާކުރެއްވިއެވެ. ނަމާދު ވަގުތު ވަދެއްޖެކަން އަންގާނެ ގޮތަކާމެދުގައެވެ. މިގޮތުން؛ ބައެއް ބޭކަލުން ހުށަހެޅުއްވީ އަލިފާންގަނޑެއް ރޯކުރުމަށެވެ. މިގޮތަކީ އަލިފާނަށް އަޅުކަންކުރާ މަޖޫސީންގެ ގޮތަކަށް ވާތީ އެކަލޭގެފާނު މިގޮތާމެދު ހިތްޕުޅަކާ ނުވިއެވެ. އަނެއްބައި ބޭކަލުން ހުށަހެޅުއްވީ ނަޞާރާއިންގެ ކަނީސާތަކުގައި ހުންނަކަހަލަ ރަނގަބީލެއް ބޭނުންކުރުމަށެވެ. މިގޮތަކީ ނަޞާރާއިން ކަންކުރާ ގޮތްކަމުގައި ވާތީ އެކަލޭގެފާނު މިގޮތާމެދުވެސް ހިތްޕުޅަކާ ނުވިއެވެ. ދެން ހުށަހެޅުއްވުނީ ޔަހޫދީން ބޭނުންކުރާފަދަ ދުންމާރިއެއް ބޭނުންކުރުމަށެވެ. މިގޮތަކީ ޔަހޫދީން ކަންކުރާ ގޮތްކަމުގައި ވާތީ އެކަލޭގެފާނު މިގޮތާމެދުވެސް ހިތްޕުޅަކާ ނުވިއެވެ. ދެން ހުށަހެޅުނީ ނަމާދު ވަގުތުޖެހުމުން ދިދައެއްފަދަ އެއްޗެއް ނެގުމަށެވެ. އެ ދިދަ ގިނަމީހުންނަށް ނުފެންނާނެތީއާއި ޚާއްޞަކޮށް ރޭގަނޑު ނުފެންނާނެތީ މިގޮތާމެދުވެސް އެކަލޭގެފާނު ހިތްޕުޅަކާ ނުވިއެވެ. ދެން، ޢުމަރު رَضِيَ اللهُ عَنْهُ މަޝްވަރާދެއްވީ ނަމާދުވަގުތު ވަދެއްޖެކަން އެންގުމަށްޓަކައި؛ ނަމާދުވަގުތުޖެހުމުން މީހަކު އުސްތަނެއްގައި ބަހައްޓައިގެން ގޮވާލުމަށެވެ. މިގޮތާމެދު ރަސޫލުﷲ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّم ރުހިވަޑައިގެން، ނަމާދުވަގުތު ޖެހުމުން ބިލާލު رَضِيَ اللهُ عَنْهُ ލައްވައި ((الصَّلاَةُ جَامِعَة)) މިގޮތަށް ގޮވާލުމަށް ނިންމެވިއެވެ. މީގެ މާނައަކީ؛ ނަމާދުކުރުމަށް ޖަމާވާށެވެ!

Advertisement

އެ ދުވަހުގެ މި މަޝްވަރާއަށްފަހުވެސް ޞަޙާބީބޭކަލުންގެ ވިސްނުމުން މި މަޝްވަރާކުރެނު ކަންތައްތައް ފިލައިގެން ނުދެއެވެ. މި މަޝްވަރާގައި ބައިވެރިވެލެއްވި އެއްބޭކަލަކީ އަންޞާރިއްޔަ ބޭކަލެއްކަމުގައިވާ ޢަބްދުﷲ ބުން ޒައިދު رَضِيَ اللهُ عَنْهُ އެވެ. މާތް ﷲގެ ރަޙްމަތުން އެ ރޭ ޢަބްދުﷲ ބުން ޒައިދަށް އާދަޔާޚިލާފު ހުވަފެންފުޅެއް ފެނިވަޑައިގަތެވެ. ފަތިސްވުމާއެކު ރަސޫލުﷲ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّم އަރިހަށް ވަޑައިގެން އެ ހުވަފެންފުޅުގެ ޚަބަރު ދެއްވިއެވެ. "ﷲގެ ރަސޫލާއެވެ! ތިމަން ދެބަދޭތެރޭގައި ވަނިކޮށް ފެންނަނީ ފެހިކުލައިގެ ދެ ފޮތިގަނޑު އަޅައިގެން ހުރިމީހަކު ތިމަންގެ ކައިރިން ލައިފައި ދާތަނެވެ. އެމީހެއްގެ އަތުގައި ކަނީސާތަކުގައި ހުންނަކަހަލަ ރަނގަބީލުތަކެއް ހުއްޓެވެ. ތިމަން ބުނީމެވެ. "ﷲގެ އަޅާއެވެ! ތިބާ ރަނގަބީލެއް ވިއްކާނުހެއްޔެވެ؟" އެމީހަކު ބުންޏެވެ. "އެއިގެން ތިބާ ކުރާނީ ކީއް ހެއްޔެވެ؟" ތިމަން ބުނީމެވެ. "އެއިގެން ތިމަން ނަމާދަށް ގޮވާލާނީއެވެ." އެމީހަކު ބުންޏެވެ. "އެއަށްވުރެ ރަނގަޅުގޮތަކަށް ތިމަން މަގުދައްކަން ހެއްޔެވެ؟" ތިމަން ބުނީމެވެ. "އާއެކެވެ." ދެން ބަންގީގެ ކަލިމަތައް ކިޔައިދިނެވެ. އެއަށްފަހު، އެމީހަކު ކުޑަތަންކޮޅެއް ދުރަށް ދިޔުމަށްފަހު، ޤަމަތްދޭކަމުގައިވާނަމަ މި ކަލިމަތަށް ކިޔުމަށް ބުނެ ޤަމަތުގެ ކަލިމަތައް ކިޔައިދިނެވެ." އެހިނދު ރަސޫލުﷲ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން ތިޔަ ހުވަފެން ވާނީ ހައްޤު ތެދު ހުވަފެނަކަށެވެ. ތެދުވެ ބިލާލުގެފާނަށް ތިޔަ ކަލިމަތައް ކިޔައިދޭށެވެ. ބިލާލުގެ އަޑު ރީތިވެފައި، ބާރުވެގެންވެއެވެ." ބިލާލު رَضِيَ اللهُ عَنْهُ ބަންގިގޮވާލައްވާ އަޑުއިވިވަޑައިގެން ޢުމަރު رَضِيَ اللهُ عَنْهُ މަތިން ތުރުކުރައްވާ ރިދާކޮޅު ދަންމަވަމުން ހަލުވިކަމާއެކު ވަޑައިގެން ރަސޫލުﷲ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّم އަށް ދެންނެވިއެވެ. "ކަލޭގެފާނު ޙައްޤާއިގެން ފޮނުއްވި ރަސްކަލާނގެ ގަންދީ ދަންނަވަމެވެ! ތިމަންނައަށްވެސް ހުވަފެނުގައި ތިޔަ ކަލިމަތައް ގޮވާލެވޭތީ ފެނުނެވެ."

ހައްދަވާ ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޮ! އަޅަމެންނީ މި މަތިވެރި ގޮވާލުމަށް އިޖާބަދޭ ބަޔަކު ކަމުގައި ލައްވާށި! އަދި މި ގޮވާލުމާ ގުޅިފައިވާ ނަމާދަށް ފަރުވާތެރިވާ ބަޔަކު ކަމުގައި ލައްވާށި!