800އަށްވުރެ ގިނަ އަހަރު ވަންދެން އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިން މާތް ވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ ހިދާޔަތުގައި ދެމިތިބިއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެ ދީނުގެ ހައިބަތާއި ގަދަރު ދައްކުވައިދޭ އެންމެ މުހިންމު އެއް ބިނާއަކަށްވާނީ މާާލޭ ހުކުރު މިސްކިތެވެ. އެ މިސްކިތުގެ ކޮންމެ ތަނަކުންވެސް ދިވެހި ކާބަފައިންގެ ފަންނުވެރިކަން ދައްކުވައިދެއެވެ. އެގޮތުން މާލޭ ހުކުރު މިސްކިތުގެ މުންނާރަކީ ވަރަށް ޚާއްސަ ބިނާއެކެވެ.

ސުލްޠާން އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު 1 ސިރީ ކުލަރަންމީބަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުންގެ ރަސްކަމުގައި ބިނާކުރެވުނު މި މުންނާރަކީ އެ ޒަމާނާއި އަޅާބަލާއިރު، އާކިޓެކްޗަރގެ މިންގަނޑުތަކުން ބަލައިފިނަމަ މޮޅު ބިނާއެކެވެ. ތާރީޚީ ފަތްފުތްތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި މި ބިނާ އިމާރާތްކޮށް ނިމިގެން ދިޔައީ ހިޖުރައިން 1085 ވަނަ އަހަރުގައެވެ.

މި މުންނާރަށް މިހާ ގިނަ ދުވަސްވެފައިވާއިރު، މުންނާރުގެ ކުލަ ވެއްޓި ފެހިޖެހުމަކީ އާންމުގޮތެއްގައި ދިމާވާ ކަމެކެވެ. މިފަދަ ހާލަތެއް ދިމާވާ ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން އެ މުންނާރު ކުރިންވެސް ހުރި ހައިބަތަށް އަނބުރާ ގެނެއެވެ. މި ދުވަަސްވަރު އެ މާލޭ ހުކުރު މިސްކިތުގެ މުންނާރު ބާވެ، ކުލަވެއްޓިފައިވާއިރު އެ މުންނާރަށް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް ސަމާލުކަން ނުދެވޭ ކަމުގެ ޝަކުވާ ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ. ހެރިޓޭޖް މިނިސްޓްރީގެ މެންޑޭޓްގައި ހިމެނޭ މުންނާރުގައި، އެ މިނިސްޓްރީން ފެންވަރު ރަނގަޅު ކުލަކޮޅެއްހާާ މިންވަރުވެސް ހާއްކައި ނުލެވޭކަމަށް ދަނީ ބުނަމުންނެވެ.

ނަމަވެސް މާލޭ ހުކުރު މިސްކިތުގެ މުންނާރަކީ ފެންވަރު ރަނގަޅު ކުލަކޮޅެއް ހާއްކައިގެން މަރާމާތުކުރެވޭނެފަދަ ތަނެއް ނޫނެވެ. މިކަން ވަނީ ސަގާާފީ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރުމާއި ބެހޭ މަރުކަޒުން އިއްެޔެ ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ފުރިހަަމައަށް ހާމަކޮށްދީފައެވެ.

ފާހަގަކޮށްލެވޭ ގޮތުގައި އެ މުންނާރަކީ ހިރިގަލުން އިމާރާތްކޮށް، އުވަލާފައިވާ ބިނާއެއްކަމުން، އެ ތަން މިހާރުވެސް އާބާތުރަ ފިލުވައި، ބަލަހައްޓަމުން ގެންދަނީ ކޮންޒަވޭޝަންގެ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށެވެ.

ސަގާފީ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރުމާާއި ބެހޭ މަރުކަޒުން ބުނީ ހުކުރު މިސްކިތުގެ މުންނާރު ރީތިކުރުމަށްޓަކައި ޒަމާނީ ކުލަ އާއި ދަވާދު ބޭނުންކުރުމަކީ މުންނާރަށް އިއާދަ ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ގެއްލުން ލިބިދާނެކަމެއްކަމަށެވެ. އެގޮތުން މުންނާރަކީ ހިރިގަލާ އުވައިން ހަދާފައިވާ ތަނަކަށް ވާތީ، މުންނާރަށް ރައްކާތެރިކަން ލިބެނީ ހިރިގަލާ އެންމެ ގުޅުންހުރި މާއްދާތައް ބޭނުންކޮށްގެން ކަމަށް ދިރާސާތަކުން ދައްކާތީ މިހާތަނަށް ބޭނުންކުރަމުން އަންނަނީ އުވަކަަމަށް ވަނީ ބުނެފައެވެ.

"ހުކުރު މިސްކިތުގެ މުންނާރު ދޮވެ، ސާފުކޮށް، އާބާތުރަ ފިލުވުމަށް މި މަރުކަޒުން މިހާތަނަށް ކުރަމުންދިޔަ މަސައްކަތްތަކުގެ އިތުރުން، ދާދި ފަހުން ވެވުނު ފަހުމުނާމާއެއްގެ ދަށުން، ސްޓޭޓް އިލެކްޓްރިކް ކޮމްޕެނީ އާއި ގުޅިގެން މުންނާރާއި ހުކުރު މިސްކިތުގެ ހަރިންމަ ތެރޭގައި ހުރި 4 ފެންވަޅު ސާފުކޮށް، އާބާތުރަ ފިލުވުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް މިހާރުވެސް ވަނީ ތައްޔާރުވެފައެވެ. އަދި މި މަސައްކަތް 30 ނޮވެމްބަރ 2019 ވީ ހޮނިހިރު ދުވަހު ފެށުމަށް ހަމަޖެހިފައި އޮތް ނަމަވެސް، މޫސުން ތަންނުދޭތީ އެ މަސައްކަތް ވަނީ ކުރެވޭގޮތް ނުވެފައެވެ" ބަޔާނުގައިވެއެވެ.

ފާާހަގަކޮށްލެވޭ ގޮތުގައި އުވަ އަކީ އިމާރާތެއްގައި އެ ލުމަށްފަހު، އަވި ލިބިގެން މެނުވީ ހިކޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މުންނާރަކީ އަސާރީ ތަރިކައެއް ކަމުން، އެ އިމާރާތުގައި ބޭރުން ތަކެތި ވިއްދުމާއި އެފަދަ އެހެން ކަންކަން ކުރުމަކީ އެ އިމާރާތަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބިދާނެ ކަމެއް ކަމަށްވާއިރު، އެއީ އެ މަރުކަޒުން އެފަދަ މަސައްކަތް ކުރުމުގައި ގެންގުޅޭ އުސޫލުތަކާއި ޚިލާފު ކަމެއްކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.

އެހެންކަމުން، ކަނޑައެޅިފައިވާ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި އެއްގޮތަށް، މޫސުން ތަންދޭ އެންމެ އަވަސް ފުރުސަތެއްގައި މާލޭ ހުކުރު މިސްކިތު މުންނާރުގެ އާބާތުރަފިލުވައި ރީތިކުރުމުގެ މަސައްކަތެ ކުރިއަށް ގެންދާނެކަމަށް ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ޓްވިޓަރ ފޮޓޯ: އަޒްވަރު